زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

محمد بن مخلد دوری





اِبْن‌ِ مَخْلَد، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ مخلد بن‌ حفص‌ دوری‌ عطار (۲۳۳-۲۴ جمادی‌الاخر ۳۳۱ق‌/۸۴۸ - ۵ مارس‌ ۹۴۳م‌)، محدث‌ بغدادی است.


۱ - زندگی



وی در محله دور در جانب‌ شرقی‌ بغداد می‌زیسته‌ است.

۲ - اساتید



از مسلم‌ بن‌ حجاج‌ نیشابوری، زبیر بن‌ بکار، یعقوب‌ بن‌ ابراهیم‌ دروقی‌ و حسن‌ بن‌ عرفه‌ و جمعی‌ دیگر حدیث‌ شنیده‌ است‌
[۱] خطیب‌ بغدادی، احمد، تاریخ‌ بغداد، ج۳، ص۳۱۰-۳۱۱، قاهره‌، ۱۳۵۰ق‌.
و نیز با عده‌ای از شاگردان‌ احمد بن‌ حنبل‌ چون‌ صالح‌ پسرش‌، ابوداوود سجستانی‌ و دیگران‌ همنشینی‌ داشته‌ و از آنان‌ حدیث‌ نقل‌ کرده‌ است.
[۲] ابن‌ ابی‌ یعلی‌، محمد، طبقات‌ الحنابله، به‌ کوشش‌ محمد حامد فقی‌، ج۲، ص۷۳، قاهره‌، ۱۳۷۱ق‌/۱۹۵۲م‌.


۳ - جایگاه علمی



مقام‌ علمی‌، وثاقت‌ و سخت‌ کوشی‌ وی را در طلب‌ علم‌ ، دارقطنی‌ و خطیب‌ بغدادی
[۳] خطیب‌ بغدادی، احمد، تاریخ‌ بغداد، ج۳، ص۳۱۰-۳۱۱، قاهره‌، ۱۳۵۰ق‌.
تأیید کرده‌اند.
[۴] ذهبی‌، محمد، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و حسین‌ اسد، ج۱۵، ص۲۵۷، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.
[۵] ابن‌ حجر، احمد، لسان‌ المیزان‌، ج۵، ص۳۷۴، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۳۱ق‌.


۴ - شاگردان و راویان



از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ مخلد افرادی چون‌ دارقطنی‌، محمد بن‌ حسین‌ آجری، ابوالعباس‌ ابن‌ عقده‌، ابوحفص‌ ابن‌ شاهین‌، ابوبکر ابن‌ جعابی‌ و ابوعبیدالله‌ مرزبانی‌ را می‌توان‌ نام‌ برد.
[۶] دارقطنی‌، علی‌، سنن‌، ج۱، ص۲۷، قاهره‌، ۱۳۸۶ق‌/۱۹۶۶م‌.
[۷] ابن‌ شاهین‌، عمر، تاریخ‌ اسماء الثقات‌، به‌ کوشش‌ عبدالمعطی‌ امین‌ قلعجی‌، ج۱، ص۵۰، بیروت‌، ۱۴۰۶ق‌/۱۹۸۶م‌.
[۸] ابن‌ شاهین‌، عمر، تاریخ‌ اسماء الثقات‌، به‌ کوشش‌ عبدالمعطی‌ امین‌ قلعجی‌، ج۱، ص۵۲، بیروت‌، ۱۴۰۶ق‌/۱۹۸۶م‌.
[۹] خطیب‌ بغدادی، احمد، تاریخ‌ بغداد، ج۳، ص۳۱۰، قاهره‌، ۱۳۵۰ق‌.


۵ - آثار



۱. السنن‌ فی‌ الفقه‌ ؛
۲. آلا¸داب‌ ؛
۳. المسند.
[۱۰] ابن‌ ندیم‌، الفهرست‌، ج۱، ص۲۸۸.


۵.۱ - یافت نشده


۴. اخبار الصبیان‌ ؛
۵. مایستدل‌ به‌ علی‌ رشد الغلام‌
[۱۱] ابن‌ مستوفی، مبارک‌، تاریخ‌ اربل‌، به‌ کوشش‌ سامی‌ صقار، ج۱، ص۱۳۰، بغداد، ۱۳۹۴ق‌.
که‌ نشانی‌ از آن‌ها در دست‌ نیست‌.

۵.۲ - خطی


برخی‌ دیگر از آثار او به‌ صورت‌ خطی‌ یافت‌ می‌شوند:
۱. الامالی؛ ‌
[۱۲] فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۲۶۰، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
[۱۳] فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۳۵۷- ۳۵۸، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
[۱۴] فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۵۶۰، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
[۱۵] ظاهریه‌، خطی‌ (حدیث‌)، ج۱، ص۱۰۹.

۲. مارواه‌ الاکابر عن‌ الامام‌ مالک‌ بن‌ انس‌ و غیره‌ ؛
[۱۶] فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۵۲۱، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
[۱۷] ظاهریه‌، خطی‌ (حدیث‌)، ج۱، ص۱۰۹.

۳. المنتقی‌ ، که‌ نسخه خطی‌ آن‌ در مدینه‌ وجود دارد.
[۱۸] زرکلی‌، اعلام‌، ج۷، ص۹۳.


۶ - فهرست منابع



(۱) ابن‌ ابی‌ یعلی‌، محمد، طبقات‌ الحنابله، به‌ کوشش‌ محمد حامد فقی‌، قاهره‌، ۱۳۷۱ق‌/۱۹۵۲م‌.
(۲) ابن‌ حجر، احمد، لسان‌ المیزان‌، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۳۱ق‌.
(۳) ابن‌ شاهین‌، عمر، تاریخ‌ اسماء الثقات‌، به‌ کوشش‌ عبدالمعطی‌ امین‌ قلعجی‌، بیروت‌، ۱۴۰۶ق‌/۱۹۸۶م‌.
(۴) ابن‌ مستوفی، مبارک‌، تاریخ‌ اربل‌، به‌ کوشش‌ سامی‌ صقار، بغداد، ۱۳۹۴ق‌.
(۵) ابن‌ ندیم‌، الفهرست‌.
(۶) خطیب‌ بغدادی، احمد، تاریخ‌ بغداد، قاهره‌، ۱۳۵۰ق‌.
(۷) دارقطنی‌، علی‌، سنن‌، قاهره‌، ۱۳۸۶ق‌/۱۹۶۶م‌.
(۸) ذهبی‌، محمد، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و حسین‌ اسد، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.
(۹) زرکلی‌، اعلام‌.
(۱۰) ظاهریه‌، خطی‌ (حدیث‌).
(۱۱) فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.

۷ - پانویس


 
۱. خطیب‌ بغدادی، احمد، تاریخ‌ بغداد، ج۳، ص۳۱۰-۳۱۱، قاهره‌، ۱۳۵۰ق‌.
۲. ابن‌ ابی‌ یعلی‌، محمد، طبقات‌ الحنابله، به‌ کوشش‌ محمد حامد فقی‌، ج۲، ص۷۳، قاهره‌، ۱۳۷۱ق‌/۱۹۵۲م‌.
۳. خطیب‌ بغدادی، احمد، تاریخ‌ بغداد، ج۳، ص۳۱۰-۳۱۱، قاهره‌، ۱۳۵۰ق‌.
۴. ذهبی‌، محمد، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و حسین‌ اسد، ج۱۵، ص۲۵۷، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.
۵. ابن‌ حجر، احمد، لسان‌ المیزان‌، ج۵، ص۳۷۴، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۳۱ق‌.
۶. دارقطنی‌، علی‌، سنن‌، ج۱، ص۲۷، قاهره‌، ۱۳۸۶ق‌/۱۹۶۶م‌.
۷. ابن‌ شاهین‌، عمر، تاریخ‌ اسماء الثقات‌، به‌ کوشش‌ عبدالمعطی‌ امین‌ قلعجی‌، ج۱، ص۵۰، بیروت‌، ۱۴۰۶ق‌/۱۹۸۶م‌.
۸. ابن‌ شاهین‌، عمر، تاریخ‌ اسماء الثقات‌، به‌ کوشش‌ عبدالمعطی‌ امین‌ قلعجی‌، ج۱، ص۵۲، بیروت‌، ۱۴۰۶ق‌/۱۹۸۶م‌.
۹. خطیب‌ بغدادی، احمد، تاریخ‌ بغداد، ج۳، ص۳۱۰، قاهره‌، ۱۳۵۰ق‌.
۱۰. ابن‌ ندیم‌، الفهرست‌، ج۱، ص۲۸۸.
۱۱. ابن‌ مستوفی، مبارک‌، تاریخ‌ اربل‌، به‌ کوشش‌ سامی‌ صقار، ج۱، ص۱۳۰، بغداد، ۱۳۹۴ق‌.
۱۲. فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۲۶۰، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
۱۳. فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۳۵۷- ۳۵۸، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
۱۴. فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۵۶۰، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
۱۵. ظاهریه‌، خطی‌ (حدیث‌)، ج۱، ص۱۰۹.
۱۶. فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، به‌ کوشش‌ یاسین‌ محمد سواس‌، ج۱، ص۵۲۱، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌/۱۹۸۷م‌.
۱۷. ظاهریه‌، خطی‌ (حدیث‌)، ج۱، ص۱۰۹.
۱۸. زرکلی‌، اعلام‌، ج۷، ص۹۳.


۸ - منبع


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن مخلد، ابوعبدالله»، ج۴، ص۱۷۴۲.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.